Argentina: godsdienst, cultuur en tradities

De stempel van de gaucho
De grote meerderheid van de Argentijnen is na meer dan twee eeuwen Spaanse bezetting rooms-katholiek gebleven. De Spanjaarden beïnvloedden ook het culturele leven, maar ook Italianen en Fransen drukten hierop hun stempel. En wat de literatuur, de schilderkunst en de muziek betreft, valt vooral de verrassend grote rol op van de gaucho's. En dan is er natuurlijk de zwoele en alles overheersende tango.

Spanje ging, katholicisme bleef
Argentijnen zijn in de eerste plaats rooms-katholiek. Er leven echter belangrijke minderheden protestanten, grieks-orthodoxen en ook joden en islamieten.
Sommige geloofsbelijdenissen en sekten zijn verboden "als bedreiging voor de openbare orde". Dit belet niet dat op het platteland ook niet-officiële heiligen worden vereerd.
Volgens de Grondwet moet de president van het land een rooms-katholiek zijn en moeten kinderen een christelijke voornaam krijgen.
Katholiek zijn is in Argentina eerder een vanzelfsprekendheid dan een geloofsbelijdenis, hoewel sommige bedevaartsoorden geregeld duizenden bezoekers tellen, zoals Lujan. Toen de Paus het land echter bezocht in 1987 stond het leven er stil.

Heilige Evita
De kerkelijke invloed is de voorbije decennia behoorlijk verminderd. De legalisering van de echtscheiding door de peronisten betekende een ware doorbraak. Toch leven sommige mannen met één of meerdere minnaressen. Dat wordt verklaard door de ingewikkelde procedures en de kostprijs, die bij een echtscheiding komt te kijken.
Een typisch Argentijnse cultus is nog altijd die van… Evita Peron. Zij wordt door velen als een heilige beschouwd. Officiële pogingen om Rome dat de laten bevestigen, mislukten echter. Eén van de redenen is dat het kerkelijk gezag woest was toen Peron er de echtscheiding doordrukte, prostitutie legaliseerde en onechtelijke kinderen gelijke rechten gaf.

Van schone kunsten tot reptielen
Zowel de Spaanse, als de Italiaanse en de Franse cultuur hebben die van Argentina grondig beïnvloed. Het land telt verschillende grote musea. De belangrijkste bibliotheek is die van Buenos Aires. Zij bestaat sedert de revolutie van 1810 en bevat bijna 2 miljoen boeken en documenten.
De merkwaardigste musea van de hoofdstad zijn dit van natuurwetenschappen, het museum van schone kunsten en de privécollecties in de International Art Gallery. Het museum van La Plata is beroemd voor zijn fossielen van reptielen.

Zeventig theaters, honderden bioscopen en. . . de tango natuurlijk
Buenos Aires telt meer dan zeventig theaters en honderden bioscopen. Het meest bekende theater is het Teatro Colon, dat ook geroemd is voor zijn prachtige akoestiek.
Het belangrijkste cultuurcentrum is dit het Centro General José San Martin, waar ook alle congressen van de hoofdstad plaats hebben.
Muziek en folklore zijn nauw met elkaar verweven. De stedelijke muziek, die typerend is voor de regio van Rio de la Plata en Buenos Aires, is de tango. De meest gekende vedette van deze zwoele dans was Carlos Gardel, die een halve eeuw geleden overleed.

De stempel van de gaucho
De Argentijnse literatuur ontstond logischerwijze uit de Spaanse.
Zij werd echter nationalistisch gekleurd in de 19de eeuw, toen de onafhankelijkheidsdrang van de kolonisten groeide.
Ook de gaucho's beïnvloedden, als één van de nationale symbolen van het land, de literatuur. Hun harde bestaan werd in verschillende publicaties beschreven.
Het gedicht Fausto (1866) van Estanislao del Campo is een gaucho-versie van de Faust-legende.
Martin Fierro (1872) is een verhalend gedicht over het gaucho-leven. De auteur is José Hernandez, en zijn tekst wordt door velen beschouwd als het nationale epos van Argentina.
Ook Domingo Faustino Sarmiento verwierf lauweren met zijn in 1845 geschreven essay Facundo. Het is een studie van het ruige plattelandsleven in de Pampa's en hoe hieruit het nationale karakter van de Argentijnen groeide.

Realisten, kubisten en avant-gardisten
In de twintigste eeuw verscheen Schaduwen in de Pampa's (1926), een novelle van Ricardo Guiraldes. Andere auteurs van deze eeuw zijn Julio Cortazar, Manul Puig, Ernesto Sabato, de existentialist Eduardo Mallea en vooral Jorge Luis Borges (1899-9186).
Hij is de best gekende Argentijnse schrijver. Borges was de zoon van een onderwijzers die zijn jeugd doorbracht in Zwitserland en Spanje. Hij begon met gedichten, maar werd nadien beroemd door zijn avant-gardistische verhalen.
Niet alleen de literatuur van de 19de eeuw werd gedomineerd door de gaucho-thematiek. In de schilderkunst behandelde Prilidiano Pueyrredon haar als thema. Schilders uit deze eeuw zijn de realist Cesareo Bernaldo de Quiros, kubist Emilio Pettoruti en verder Benito Quintela Martin, die vooral de havensfeer op doek bracht, en Raul Soldi.
De meest gekende beeldhouwer is Rogelio Yrurtia.

Gaucho en tango
Volksdansen en - liederen van de gaucho's vormen een vast onderdeel van de traditionele Argentijnse muziek.
Zij werd evenwel ook beïnvloed door indianenmuziek uit de noordelijke provincies en door Europese, en in een mindere mate, Afrikaanse klanken.
De tango, die in de balzalen en danscafés van Buenos Aires ontstond, is Argentina's grootste bijdrage tot de moderne muziek.
De wieg van de tango is niet echt gekend. De stijl is beïnvloed door Afrikaanse, inheems-indiaanse en Europese sounds, zo wordt algemeen aangenomen.
Tangocomponist en orkestleider Astor Piazzolla introduceerde jazz en klassieke invloeden in zijn composities.
De voorbije decennia is de tango een beetje buiten de grote belangstelling geraakt, maar nieuwe groepen lanceerden dans en lied opnieuw tijdens het begin van de jaren negentig.
Argentina blijft warm, spontaan en vooral heel erg zwoel.

De Piropo 's
De Argentijnse man is… een Zuidamerikaan en het machismo viert hier hoogtij. Vrouwen mogen er zich op straat altijd aan verwachten, dat zij door een man worden aangesproken. Hij is echter geen brutale versierder, maar een 'piropo'. Een straatcasanova die altijd een vleugje primitieve poëzie verwerkt in zijn loftuitingen.
Piropo zijn, het is een soort spel in Buenos Aires.